• By admin2
• In Bez kategorii

Instalacje odgromowe – kompleksowe zabezpieczenie przed wyładowaniami atmosferycznymi

Burze z piorunami to zjawiska naturalne, które mogą stanowić poważne zagrożenie dla budynków, infrastruktury i ludzi. Wyładowania atmosferyczne generują ogromne ilości energii, które mogą powodować pożary, uszkodzenia instalacji elektrycznych, a nawet prowadzić do katastrof budowlanych. Aby skutecznie chronić obiekty przed tymi niszczycielskimi siłami, stosuje się specjalistyczne systemy – instalacje odgromowe.

Jak działa instalacja odgromowa?

• Odgromnik: Jest to metalowy element umieszczony na najwyższym punkcie budynku, który jako pierwszy przyjmuje wyładowanie atmosferyczne.
• Uziomy: To system przewodów łączących odgromnik z ziemią, umożliwiający bezpieczne odprowadzenie prądu piorunowego do gruntu.
• Przewody odprowadzające: Przewody te łączą odgromnik z uziomami, tworząc drogę dla prądu piorunowego.

Zasada działania jest prosta: w przypadku uderzenia pioruna, ładunek elektryczny zostaje przechwycony przez odgromnik i bezpiecznie odprowadzony do ziemi, omijając elementy konstrukcji budynku.

Rodzaje instalacji odgromowych

Wybór odpowiedniej instalacji odgromowej zależy od wielu czynników, takich jak wysokość budynku, jego konstrukcja, otoczenie oraz zagrożenie wyładowaniami atmosferycznymi w danym regionie. Wyróżnia się kilka rodzajów instalacji:

• Instalacje Franklinowskie: To najprostszy rodzaj instalacji, składający się z jednego lub kilku odgromników połączonych z uziomami.
• Instalacje z liniowym odprowadzeniem prądu: W tym przypadku prąd piorunowy jest odprowadzany wzdłuż przewodów ułożonych na powierzchni budynku.
• Klatki Faradaya: To najbardziej zaawansowane systemy, które tworzą wokół budynku ochronną klatkę z przewodów, zapewniając maksymalne bezpieczeństwo.

Podstawowe elementy instalacji odgormowych:

• Odgromnik: Jest to element umieszczony na najwyższym punkcie budynku, który jako pierwszy przyjmuje bezpośrednie uderzenie pioruna. Odgromniki mogą mieć różne kształty i wykonane są zazwyczaj z materiałów przewodzących prąd elektryczny, takich jak miedź lub stal nierdzewna.
• Przewody odprowadzające: To metalowe przewody, które łączą odgromnik z uziomem. Ich zadaniem jest bezpieczne odprowadzenie prądu piorunowego do ziemi. Przewody powinny być wykonane z materiałów o dużej przewodności elektrycznej i mieć odpowiednią przekroj poprzeczny.
• Uziomy: To elementy zagłębione w ziemi, które mają na celu rozproszenie prądu piorunowego w gruncie. Uziomy mogą mieć różne formy, np. poziome elektrody, pionowe elektrody lub kombinacje obu tych rozwiązań.
• Połączenia: To elementy łączące poszczególne części instalacji odgromowej, takie jak złącza, zaciski, uchwyty itp. Połączenia muszą być wykonane solidnie i zapewniać dobrą przewodność elektryczną.

Dodatkowe elementy instalacji odgromowej:

W zależności od konstrukcji budynku i stopnia zagrożenia wyładowaniami atmosferycznymi, instalacja odgromowa może być wyposażona w dodatkowe elementy, takie jak:

• Ograniczniki przepięć: Służą do ochrony instalacji elektrycznej przed przepięciami, które mogą wystąpić w wyniku wyładowania atmosferycznego.
• Szyny wyrównawcze: Zadaniem szyn wyrównawczych jest połączenie wszystkich przewodzących elementów konstrukcji budynku w jedną całość, co zapobiega powstawaniu różnic potencjałów i wyładowaniom wewnętrznym.
• Izolatory: Służą do odizolowania instalacji odgromowej od innych elementów konstrukcji budynku.

Podział instalacji odgromowej:

• Instalacje zewnętrzne: Chronią budynek przed bezpośrednim uderzeniem pioruna.
• Instalacje wewnętrzne: Chronią instalacje elektryczne i elektroniczne przed skutkami wyładowań atmosferycznych.

Zasada działania instalacji odgromowej

Kiedy piorun uderza w odgromnik, ogromny ładunek elektryczny zostaje przechwycony i odprowadzony przez przewody odprowadzające do uziomów. Dzięki temu prąd piorunowy omija elementy konstrukcyjne budynku, minimalizując ryzyko uszkodzeń i pożaru.

Instalacja odgromowa to bezpieczeństwo twojego domu:

• Ochrona przed pożarami: Piorun może spowodować zapłon materiałów łatwopalnych, co prowadzi do poważnych pożarów.
• Zabezpieczenie instalacji elektrycznych: Wyładowanie atmosferyczne może uszkodzić urządzenia elektryczne, powodując awarie i kosztowne naprawy.
• Ochrona konstrukcji budynku: Piorun może uszkodzić elementy konstrukcyjne budynku, takie jak ściany, dachy czy fundamenty.
• Bezpieczeństwo ludzi: Piorun stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia i zdrowia ludzi przebywających w budynku lub jego bezpośrednim otoczeniu.

Jak wybrać odpowiednią instalację odgromową?

Instalacja odgromowa to niezbędne zabezpieczenie każdego budynku, szczególnie w regionach o dużej aktywności burzowej. Dzięki niej możemy znacznie zmniejszyć ryzyko pożarów, uszkodzeń i innych niebezpiecznych sytuacji spowodowanych wyładowaniami atmosferycznymi. Wybór i montaż instalacji odgromowej powinien być powierzony doświadczonym specjalistom. Przy wyborze systemu należy uwzględnić:

• Normy i przepisy: Instalacja powinna być zgodna z obowiązującymi przepisami budowlanymi i normami dotyczącymi ochrony odgromowej.
• Charakterystyka budynku: Należy wziąć pod uwagę wysokość, konstrukcję, materiał, z jakiego jest wykonany budynek, oraz jego otoczenie.
• Zagrożenie wyładowaniami atmosferycznymi: Ocena zagrożenia powinna być przeprowadzona przez specjalistę na podstawie danych meteorologicznych i innych czynników.
• Koszty: Należy porównać koszty różnych rozwiązań i wybrać optymalne rozwiązanie pod względem ceny i skuteczności.

Regularne przeglądy i konserwacja

Aby instalacja odgromowa działała prawidłowo, należy poddawać ją regularnym przeglądom i konserwacji. W trakcie przeglądu sprawdzana jest m.in. ciągłość połączeń, stan odgromników, uziomów i przewodów odprowadzających.

Czy każdy w Polsce musi mieć piorunochron?

Nie, nie każdy budynek w Polsce musi mieć piorunochron. Obowiązek posiadania instalacji odgromowej zależy od wielu czynników, które określają stopień zagrożenia wyładowaniami atmosferycznymi.

Kiedy instalacja odgromowa jest obowiązkowa?

• Wysokość budynku: Budynki wysokie są bardziej narażone na uderzenie pioruna.
• Powierzchnia dachu: Duże dachy zwiększają prawdopodobieństwo bezpośredniego trafienia.
• Materiały budowlane: Budynki z materiałów łatwopalnych wymagają szczególnej ochrony.
• Lokalizacja: Regiony o dużej aktywności burzowej są bardziej zagrożone.
• Wskaźnik zagrożenia wyładowaniami atmosferycznymi: To wartość liczbowa, która określa prawdopodobieństwo uderzenia pioruna w dany obiekt. Na jakiej podstawie prawnej? Obowiązek posiadania instalacji odgromowej wynika z przepisów prawa budowlanego oraz norm technicznych, takich jak PN-EN 62305.

Co to jest wskaźnik zagrożenia piorunowego?

Wskaźnik zagrożenia piorunowego to wartość liczbowa, która określa prawdopodobieństwo uderzenia pioruna w dany obiekt i wywołania w nim szkód. Jest to parametr kluczowy przy projektowaniu i wykonywaniu instalacji odgromowych.

Jak się go oblicza?

• Położenie geograficzne obiektu: Regiony o dużej aktywności burzowej są bardziej narażone na uderzenia piorunów.
• Wysokość obiektu: Im wyższy obiekt, tym większe prawdopodobieństwo uderzenia.
• Kształt obiektu: Ostry kształt zwiększa ryzyko.
• Materiały, z których zbudowany jest obiekt: Materiały przewodzące prąd elektryczny przyciągają wyładowania.
• Otoczenie obiektu: Obecność innych wysokich obiektów w pobliżu może wpływać na rozkład pola elektrycznego.

Do czego służy?

• Klasyfikacja zagrożenia: Na podstawie wartości wskaźnika określa się stopień zagrożenia piorunowego:
  • Małe: Ochrona odgromowa nie jest konieczna.
  • Średnie: Ochrona odgromowa jest zalecana.
  • Duże: Ochrona odgromowa jest wymagana.
• Projektowanie systemu ochrony: Wskaźnik pozwala na zaprojektowanie optymalnego systemu ochrony odgromowej, który zapewni odpowiedni poziom bezpieczeństwa.

Projektowanie instalacji odgromowych dla urządzeń fotowoltaicznych

Ochrona przed wyładowaniami atmosferycznymi jest kluczowym elementem każdej instalacji fotowoltaicznej. Pioruny mogą spowodować poważne uszkodzenia paneli, inwerterów i innych elementów systemu, a nawet pożar budynku. Dlatego tak ważne jest prawidłowe zaprojektowanie i wykonanie instalacji odgromowej.

Dlaczego instalacje fotowoltaiczne są narażone na uderzenia piorunów?

• Wysokość: Panele fotowoltaiczne często są montowane na dachach, co czyni je bardziej podatnymi na bezpośrednie uderzenia pioruna.
• Metalowa konstrukcja: Stelaże i inne elementy konstrukcyjne instalacji są wykonane z metalu, który przyciąga wyładowania atmosferyczne.
• Połączenia elektryczne: Liczne połączenia elektryczne w instalacji fotowoltaicznej mogą stanowić ścieżkę dla prądu piorunowego.

Zasady projektowania instalacji odgromowych dla PV

Projektowanie instalacji odgromowej dla systemu fotowoltaicznego powinno być zgodne z obowiązującymi normami, w szczególności z PN-EN 62305.

Główne elementy instalacji odgromowej dla PV:

• Odgromnik: Najwyższy punkt instalacji, który przejmuje bezpośrednie uderzenie pioruna.
• Przewody odprowadzające: Przewody łączące odgromnik z uziomem, po których spływa prąd piorunowy.
• Uziomy: Elementy zagłębione w ziemi, które rozpraszają prąd piorunowy.
• Urządzenia zabezpieczające przepięcia (SPD): Zastosowane w instalacji elektrycznej budynku i w samej instalacji fotowoltaicznej, aby ograniczyć skutki pośrednich wyładowań atmosferycznych.

Podstawowe zasady projektowania:

• Bezpośrednia ochrona odgromowa: Dla instalacji zlokalizowanych w obszarach o wysokim ryzyku uderzenia pioruna.
• Pośrednia ochrona odgromowa: Dla instalacji zlokalizowanych w obszarach o niższym ryzyku uderzenia pioruna, polega na zastosowaniu SPD.
• Ochrona przed indukcyjnymi przepięciami: Wymaga zastosowania odpowiednich SPD w instalacji elektrycznej budynku.
• Ochrona przed galwanicznymi przepięciami: Wymaga zastosowania odpowiednich SPD w instalacji fotowoltaicznej.
• Połączenie wszystkich elementów systemu do wspólnego uziemienia: Wszystkie elementy instalacji fotowoltaicznej, w tym stelaże, panele, przewody i urządzenia, powinny być połączone z systemem uziemienia budynku.

Dlaczego warto zlecić projektowanie instalacji odgromowej specjalistom?

Projektowanie instalacji odgromowej wymaga wiedzy i doświadczenia. Specjalista:

• Dokładnie oceni ryzyko: Na podstawie analizy warunków lokalnych i charakterystyki instalacji fotowoltaicznej.
• Zaprojektuje optymalne rozwiązanie: Dobierze odpowiednie elementy instalacji odgromowej i określi ich rozmieszczenie.
• Zapewni zgodność z normami: Projekt będzie spełniał wszystkie wymagania obowiązujących przepisów.

Częstotliwość przeglądów instalacji odgromowej

Zgodnie z obowiązującymi w Polsce przepisami i normami, minimalny okres między kolejnymi badaniami okresowymi instalacji odgromowej wynosi 5 lat.

Dlaczego tak często?

Regularne przeglądy są niezbędne, aby upewnić się, że instalacja odgromowa działa prawidłowo i zapewnia odpowiednią ochronę budynku przed wyładowaniami atmosferycznymi. W trakcie przeglądu sprawdzane są m.in.:

• Stan połączeń: Czy są szczelne i czy nie uległy korozji?
• Osprzęt: Czy wszystkie elementy są sprawne i nie uszkodzone?
• Zabezpieczenia: Czy działają prawidłowo?
• Opór izolacji przewodów: Czy spełnia wymagane normy?
• Rezystancja uziemienia: Czy jest wystarczająco niska, aby skutecznie odprowadzić prąd piorunowy?

Co może się zdarzyć, jeśli nie będziemy regularnie sprawdzać instalacji odgromowej?

• Utrata skuteczności: Z czasem instalacja może ulec degradacji, co może spowodować, że w przypadku uderzenia pioruna nie będzie działała prawidłowo.
• Zagrożenie dla ludzi i mienia: Uszkodzona instalacja odgromowa może stanowić zagrożenie dla życia i zdrowia osób przebywających w budynku oraz spowodować uszkodzenie budynku i jego wyposażenia.
• Problemy z ubezpieczeniem: W przypadku wystąpienia szkód spowodowanych brakiem odpowiedniej ochrony odgromowej, ubezpieczyciel może odmówić wypłaty odszkodowania.

Kto powinien przeprowadzać przeglądy instalacji odgromowej?

Przeglądy powinny być wykonywane przez wykwalifikowanych elektryków posiadających odpowiednie uprawnienia.